Sümer Erek’ten yeni sergi: Çizgilerle bütünsel bir beden olmanın varoluşu

Sanatçı Sümer Erek’in “Embodied moments” sergisi Mayfair'deki Gallery Marquess’te açıldı. 22 Aralık 2022, Perşembe gününe kadar açık olacak olan sergide sanatçı nü çizimlerine yer veriyor.

 

                                                                                                    Tuncay Bilecen

 

Londra’da yaşayan, elli yıldan bu yana görsel sanatların çeşitli alanlarında eserler veren Sümer Erek, “Embodied moments” adını taşıyan nü çizimlerden oluşan sergisini 23 Kasım’da, Mayfair’deki Gallery Marquess’de açtı. Farklı cinsiyetlerdeki modellerin çizimlerinden oluşan sergi, 23 Aralık 2022, Perşembe gününe kadar gezilebilir. Elliden fazla seansta gerçekleştirilen iki binin üzerinde eserin yer aldığı serginin eş küratörlüğünü Engin Yenidünya ve İlayda Uzunarslan üstleniyor. 

Sanatçı Sümer Erek’le yeni sergisiyle ilgili olarak sohbet ettik.

2002 senin için nasıl geçti? Nü modellerle çalışmaya ne zaman başladın?

2022 yılı benim için sıkıntılı bir yıldı. Bu yüzden herhangi bir projeye ne devam etmek ne de yeni bir sanat projesine başlamak istedim. Buna rağmen üretmeye devam ettim. Amaçsız, iddiasız, öylesine sadece çizmek için çizdim. Bu yıl çocukluğumdan beri yapageldiğim desen çalışmalarına odaklandım. O küçük yaşlarda, kardeşlerim, dedem, mahalledeki komşu çocukları modellerim olmuştu. Hatta sadece modellerim olmakla da kalmamışlar; onları çizmeye, karalamaya teşvik ederek üretim sürecimin bir parçası haline de getirmiştim.

Daha sonra nü çalışmalarına ara mı verdin?

Modelden çizimlere ve nü çalışmalarına dönem dönem ara versem de bu çalışmaları sanat yaşamımda hep sürdürdüm. Bu çizimler özellikle figüratif resim yaptığım dönemde temel eserlerimin ön çalışmasını oluşturmuştu. Heykeltıraşlık eğitimimden sonra, heykeli bırakıp tamamıyla disiplinler arası işlere yönelmemle birlikte, nü benim için başka bir çalışmanın ön hazırlığı olmaktan çıktı. Bu çizimler; tüm kaygılardan arınarak anlam, kavram yükleme derdine girmeden, sadece çizmenin saflığına ve sadeliğine bırakılmış işler oldu. Özellikle 2022’de yaptığım nü çalışmaları, o anda kalmaya odaklanmanın, beyaz zemin üzerinde fırça ve mürekkeple akış içinde, çizgilerle beden olmanın varoluşu oldular. 

“Embodied moments” sergisini açma fikri nasıl ortaya çıktı?

Bu sergi daha önce hiç planlanmadığı için çok kısa bir süre öncesinde, son anda gündeme geldi. Galerinin klasik bir sergi salonundan çok, özel bir evin bir köşesi gibi olması, bulunduğu yerin, bölgenin özelliği beni düşündürdü. Galerinin bu karakteri, paylaşmayı düşünmediğim bu çalışmaları sergilememe neden oldu. Mekânın ve bölgenin karakteriyle bütünleşen nü çalışmaları, sergiyi bu mekâna özel hale getirdi ve hatta katılımcı bir sanat projesine dönüştürdü. 

İlk izlenimde geleneksel nü çalışmalarının olduğu bir sergi izlenimi verse de birçok katmandan oluşması, farklı okumaları kapsaması, eserlerin düzeninin değişim içinde olması, üretim sürecinin devamlılığı bu sergiyi dinamik bir projeye dönüştürdü. Bu yıl ürettiğim bu çalışmaları sergilemeye karar verdikten sonra, içinde bulunduğum sorgulama süreci bende büyük farkındalıklar yarattı. Bu sergi, kişisel olduğu kadar sanatsal serüvenimin çok düzlemli karakterini nü çalışmalarında da keşfedebilmeme imkân sağladı. Ortaya, disiplinler arası, canlı, dinamik bir çalışma çıktı.   

Serginin bir bölümü, 50 oturumda, 40’ın üzerinde modelle, 7 farklı mekânda gerçekleştirilen, 2 binin üzerinde eserden oluşuyor. Diğeri ise üretimin devam ettiği, katılıma açık, çizimlerin yanı sıra, katılımcının sözsel sunumlarının yer aldığı bölümden oluşuyor.

“VAROLUŞUN İHTİŞAMI”

Sergi küratörlerinden, İlayda Uzunarslan ise sergiyi “varoluşun ihtişamı” şeklinde tanımlayarak şunları söylüyor: Sanat tarihinin en tanıdık ve doğal konusu olan beden, sanatçı Sümer Erek'in yeni sergisi ‘Embodied moments’in odak noktası. Sanatçı, çizimlerinde, modellerin farklı bedenlerini ve hareketlerini basit mürekkep çizgileri kullanarak kâğıt üzerine aktarıyor. Bununla birlikte, bunlar statik çizimler değil, aksine her çizgide; hareket, dinamizm ve enerji hissediliyor. Anatomi ve orantı kurallarına sadık kalınan eserlerde denge ve form sadeliği koruyor. Modeller kâğıda sabit yansısa da daha ilk bakışta canlılıkları hissediliyor. Böylece sanatçı asla tekrarlanamayacak anları yakalarken, izleyicileri her saniyenin geçici benzersizliğinin farkına vardırıyor. ‘Embodied Moments’te Sümer Erek, kişinin en savunmasız ve çıplak halini izleyip gözlemci ve kâşif rolüyle varoluşu somutlaştırırken, sanatıyla başka bir boyuttaki bu meditasyon ve zihinsel farkındalığa dahil oluyor.”

“Sümer Fırça Darbeleriyle Modellerinin videolarını çekiyor”

Serginin diğer küratörü Engin Yenidünya ise altı yaşından bu yana insan bedeni çizen Sümer Erek’in son 50 yılda 500'den fazla model çizdiğini hatırlatarak sergiye ilişkin görüşlerini şu şekilde ifade ediyor: “Buradaki çizimlere göz gezdirirken gözlerimi bir saniyeliğine kapatıyorum ve Sümer'i orada modelinin önünde otururken görüyorum. Her modeli, önünde poz verirken ayrıntılı olarak inceliyor.  İki dakikalık bir poz bazen her biri farklı bir şekilde akan beş çizimle sonuçlanıyor. Sümer, uzun bir çekim yapan bir video kamera gibi, fırçasını kâğıda koyar ve bu çalışmayı bitirene kadar kaldırmıyor. Fırçanın kâğıttaki yolculuğu devam ettikçe, çizimlere yan yana bakıldığında, her bir kâğıdı diğerine bağlayan görünmez bir iplik fark ediliyor. Sanki çevirsek, modelin pozlarının bir animasyonunu elde edeceğiz. Sümer fırça darbeleriyle modellerinin fotoğrafını çekiyor, videolarını çekiyor ve onları kâğıda yontuyor.  Performanslarını görüyoruz, hareketlerini hissediyoruz ve bakışlarını yakalıyoruz.”

“MODEL OLARAK BEN DE SANATÇIYDIM”

Sümer Erek’e modellik yapanlardan biri olan Müge Çetinkaya ise Sümer Erek’le yaptığı bu çalışmanın ona sanatsal bir şeyler yaratma fırsatını verdiğini, bu yüzden sergide “sanatçı” olarak da yer aldığını söylüyor. “Sümer'e poz verdiğim bu iki saat boyunca düşündüm ki; Sümer bir sanatçı ama ben de burada bir sanatçıyım. Bu benim sıramdı. Sümer az önce yaratılışıma tanıklık etti ve yaşadığım anları somutlaştırdı ve daha pek çok şey…”

 

Tarih: 23 Kasım – 23 Aralık 2022

Gün/ Saat: Pazartesi – Cumartesi, 12:30 -17:30

Yer: Gallery Marquess

Adres: 14 Shepherd Market, London W1J 7QG

* Bu yazı ilk defa 2 Aralık 2022 tarihinde Olay gazetesinde yayınlanmıştır.